Anadolu'nun kalbinde yer alan Çorum, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yaptı.
Çorum, Türkiye'nin Orta Karadeniz bölgesinde yer alan tarihi ve kültürel zenginliklere sahip bir şehirdir. Peki, bu kadim şehrin adı nereden geliyor? Bu sorunun cevabı, tarih öncesi çağlara kadar uzanıyor.
Çorum Adının Tarihi Yolculuğu
Eski Çağlardan Günümüze Çorum
Çorum'un adının kökeni, pek çok tarihçi ve arkeolog tarafından merak konusu olmuştur. Yapılan araştırmalar, şehrin adının Hititler dönemine kadar uzandığını gösteriyor. Hititler, Anadolu'nun eski uygarlıklarından biri olup, bugünkü Çorum toprakları üzerinde kurulmuş büyük bir imparatorluğun merkeziydi. Bazı kaynaklarda, Çorum'un adının Hititçe'de kullanılan bir terimden türediği iddia edilirken, bazı tarihçiler bu adın daha sonraki dönemlerde evrildiğini düşünüyor.
Osmanlı Dönemi ve Çorum
Osmanlı arşiv kayıtlarında da Çorum, çeşitli isimlerle anılmıştır. Bu dönemde "Çorum" isminin ortaya çıkışı ve evrimi, bölgenin sosyo-kültürel yapısının bir yansıması olarak görülüyor. Osmanlı dönemindeki seyahatnamelerde Çorum, zengin tarım arazileri ve stratejik konumuyla ön plana çıkıyor.
Çorum Adının Etimolojik İncelemesi
Çorum adının etimolojik kökeni hakkında birçok teori bulunmaktadır. Bazı dil bilimciler, adın "Kurum" kelimesinden türediğini ve bu kelimenin eski Türkçe veya Farsça kökenli olabileceğini öne sürüyor. Diğer yandan, bazı araştırmacılar, adın bölgedeki eski yerleşimlerden veya coğrafi özelliklerden kaynaklandığını iddia ediyor.
Çorum'un Kültürel Mirası ve Turizmi
Çorum, sadece adının kökeniyle değil, aynı zamanda zengin tarihi ve kültürel mirasıyla da dikkat çekiyor. Hititlerden Osmanlı'ya uzanan geniş bir tarihi yelpazeye sahip olan bu şehir, Alacahöyük, Boğazköy-Hattuşa gibi önemli arkeolojik alanlara ev sahipliği yapıyor.
Çorum'un Gastronomi ve El Sanatları
Çorum ayrıca leblebisi ve çeşitli yöresel yemekleri ile ünlüdür. Yerel el sanatları ve geleneksel mimarisi ile de ziyaretçilerini büyülemektedir. Şehrin tarihi dokusu ve kültürel zenginlikleri, yerli ve yabancı turistler için cazibe merkezidir.
Çorum'un Adının Gizemi
Çorum adının kaynağı ile ilgili muhtelif rivayetler ve bilgiler vardır.
Çorum'un adının kökeni, üzerinde hala tartışmaların sürdüğü gizemli bir konu. Ancak bu gizem, şehrin tarihine ve kültürüne olan ilgiyi daha da artırmaktadır. Çorum, ziyaretçilerine sadece tarihi bir yolculuk sunmakla kalmıyor, aynı zamanda onlara kültürel bir hazinenin kapılarını aralıyor.
Bizans (Doğu Roma) Kaynaklarına Göre
Anadolu’nun Türkleşmeye başladığı 1071 Malazgirt Meydan Savaşı’ndan çok önce Türk boyları yavaş yavaş Anadolu’ya yerleşmeye başlamışlardır. Bu dönemde Bizans’a bağlı olan Çorum, Nikonya (Yankoniye) adını taşımaktaydı.
Danişmendname'ye Göre
Melik Ahmet Danişmend, çetin savaşlardan sonra Bizans’ın elinden Çorum bölgesini alır. Halk Müslüman olup bağlılık gösterir. Ancak bu tutumları, Melik Ahmed’i ve ileri gelen komutanları bir ziyafette zehirlemek istemelerinden dolayı bir tuzaktır. Bu kötü niyetlerini ve şehrin bir depremle tamamen yıkılacağını Melik Ahmet bir gece rüyasında görür. Melik Ahmet bu rüyanın verdiği endişe ile uyanırken şehir sallanmaya başlar. Askerlerini ve arkadaşlarını derhal kaleden çıkarır. Kaledeki Bizanslılar Müslümanların çekilişinden memnun kalarak kaleyi tekrar kapatarak savaş hazırlığına başlarlar ve yeniden dinlerine dönerler. Fakat deprem yeniden şiddetlenerek kale ve şehir tamamen harabeye döner. Bizanslılara bu saldırılarından dolayı, suçlu anlamına gelen “Cürümlü” adı verilir, zamanla bu “Çorumlu” olur.
Evliya Çelebi Seyahatnamesine Göre
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin 2’nci cildinin 407’nci sayfasında, bölgenin havasının astım hastalarına iyi geldiğinden söz edilir. Bu sebeple Selçuklu Sultanı Kılıçarslan, hasta olan oğlu Yakup Mirza’yla ile birlikte yüzlerce çorluyu (bakımsız, zayıf, hastaları) buraya göndermiş ve bu kişiler sağlığına kavuşmuştur. Bundan dolayı şehre ‘Çorum’ denilmiştir.
Diğer Kaynaklara Göre
Çorum’un çevresinin dağlarla çevrili oldukça geniş bir ova olmasından dolayı (Çevrim) denildiği, halk ağzında Çorum’a dönüştüğü söylenmektedir. 1576 tarihli mufassal defterde adı geçen ilk kaza Çorumlu kazasıdır. Çorumlu isminin nereden neşet ettiği hakkında çeşitli görüşler bulunuyorsa da Anadolu’yu Türklerinden fethinden sonra bölgeye yerleşen Alayuntlu Boyu'ndan "Çorumlu" oymağının, isminin bölgeye verildiği bilgisi de yaygın bir görüştür.
